Nghiệm thu đề tài nghiên cứu khoa học: “Dự đoán ảnh mây vệ tinh với mô hình suy diễn mờ phức không gian - thời gian”

Ngày 23/5/2025, Hội đồng nghiệm thu đề tài Nghiên cứu khoa học cấp Trường đã tiến hành nghiệm thu đề tài "Nghiên cứu và phát triển phương pháp dự đoán ảnh mây vệ tinh với mô hình suy diễn mờ phức không gian - thời gian" do TS. Nguyễn Văn Thiện và nhóm nghiên cứu thực hiện.

Dự báo ảnh mây từ dữ liệu vệ tinh đóng vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực như khí tượng thủy văn, nông nghiệp, quản lý thiên tai và hàng không. Tuy nhiên, việc xử lý và dự báo các ảnh mây vệ tinh là một bài toán phức tạp do tính phi tuyến và không chắc chắn cao trong dữ liệu.

TS. Đặng Trọng Hợp - Chủ tịch Hội đồng chủ trì buổi nghiệm thu

Đề tài đặt mục tiêu nghiên cứu một phương pháp mới, sử dụng mô hình suy diễn mờ phức không gian - thời gian (spatio-temporal complex fuzzy inference system - ST-CFIS), nhằm nâng cao độ chính xác và khả năng thích ứng trong việc dự đoán ảnh mây trong tương lai gần dựa trên chuỗi ảnh vệ tinh quá khứ.

Đại diện nhóm nghiên cứu báo cáo kết quả thực hiện đề tài trước Hội đồng

Sau thời gian nghiên cứu nghiêm túc và khoa học, nhóm thực hiện đã hoàn thành các nội dung chính sau:

- Phân tích và xử lý tiền xử lý dữ liệu ảnh mây vệ tinh từ các nguồn như Himawari-8, MODIS.

- Xây dựng mô hình suy diễn mờ phức kết hợp thông tin không gian và thời gian, có khả năng xử lý dữ liệu mờ, không chắc chắn.

- Thiết kế thuật toán học và tối ưu hóa tham số mô hình trên cơ sở dữ liệu huấn luyện thực tế.

- Thử nghiệm và so sánh hiệu quả dự báo với các mô hình truyền thống như ARIMA, LSTM, CNN-LSTM.

- Ứng dụng mô hình vào một số khu vực cụ thể tại Việt Nam nhằm kiểm chứng khả năng dự đoán ảnh mây trong thời gian ngắn (1–6 giờ).

Kết quả nổi bật của đề tài là: Mô hình ST-CFIS đạt được độ chính xác cao hơn từ 8–12% so với các mô hình truyền thống trong các chỉ số như SSIM (Structural Similarity Index), MAE (Mean Absolute Error) và RMSE (Root Mean Square Error). Đặc biệt, mô hình có khả năng mở rộng tốt và linh hoạt với các loại dữ liệu vệ tinh khác nhau; 01 bài báo Q2 ngoài ra còn có 01 bài kỷ yếu hội thảo, 01 bộ dữ liệu ảnh mây vệ tinh, 01 phần mềm mô phỏng và hướng dẫn sử dụng.

Thành viên Hội đồng nghe báo cáo kết quả thực hiện đề tài

Hội đồng nghiệm thu đánh giá cao tính mới, sáng tạo cũng như chất lượng khoa học của đề tài. Công trình thể hiện năng lực nghiên cứu vững vàng của nhóm tác giả, quá trình nghiên cứu nghiêm túc. Đề tài đã đóng góp một hướng tiếp cận tiên tiến trong bài toán dự báo ảnh mây vệ tinh – lĩnh vực đang được quan tâm trên toàn cầu.

Đề tài được nghiệm thu với kết quả loại Khá.